Максимов
Петр Андреевич
Петр Андреевич Максимов 1944 с. ахсынньы 9 күнүгэр Уус-Алдан оройуонун Дүпсүн нэһилиэгэр күн сирин көрбүтэ. Ийэтэ Варвара Петровна Максимова — Соловьева, аҕата- Андрей Яковлевич Максимов Дүпсүн нэһилиэгэр Дабаадыма сиригэр олорбуттара. 1960 с. Дүпсүн оскуолатын аҕыс кылааһын бүтэрэн, Кыһыл Армия кэккэтигэр 3-тэн тахса сыл сулууспалаабыта.
1968 с. Любовь Николаевна Сергеевалыын ыал буолан, билигин 3 кыыс, 3 уол оҕолоохтор, элбэх сиэн, хос сиэн эйэҕэс эбээтэ, эһээтэ буолан Өнөр нэһилиэгэр олороллор.
1968 с. Дүпсүн олохтоох кулуубугар сэбиэдиссэйинэн үлэлиир.
1969 с. саас кэргэнин дойдутугар Өнөр сиригэр көһөн кэлэн,Өнөр кулуубугар кочегарынан үлэлии киирэр. Петр Андреевич дэгиттэр талааннаах буолан уһанан, уруһуйдаан нэһилиэк ыытар араас тэрээһиннэрэ тупсаҕай көстүүлэнэллэрэ, билигин даҕаны кини оҥорбут оҥоһуктара, уруһуйдара араас тэрээһиннэри киэргэтэллэр.
Петр Андреевич оскуолаҕа үөрэнэ сылдьан оҕо духовой оркестрыгар дьарыктаммыта. Ол сылдьан, музыка кэрэ эйгэтигэр ылларан баяҥҥа оонньуу үөрэммитэ. Өнөр кулуубугар үлэлиир кэмигэр баяҥҥа доҕуһуоллуура, араас тэрээһиннэри ыллам ырыатынан киэргэтэрэ. 1989 с. тэриллибит «Ырбай» көр-күлүү түмсүү чилиэнэ.
Петр Андреевич Өнөр нэһилэгин биир айар куттаах талааннаах мелодиһа, улуустааҕы мелодистар ассоциациияларын чилиэнэ, 20 — чэ ырыа автора. 1970 с. бэйэтин тылыгар «Өнөр сирин таптыыбын» диэн бастакы ырыатын сүрэхтээбитэ. Үгүс ырыалара 1990 сылларга айыллыбыттара. Билигин «Туйаарыма, ыраатыма», (С.Гольдерова тыла), «Хаһан этэй?» (И.Артамонов тыла),»Ньургуһун» (Н.Литвинцев тыла) диэн ырыалара улууска, республикаҕа киэҥник биллэллэр.
Араас улуустааҕы ырыа күрэхтэригэр уонна «Дьээбэрэҥ» көр-күлүү күрэҕэр дипломант, лауреат аатын ылбыта. 1988 с. Уус-уран самодеятельность сайдыытыгар активнай кыттыытын иһин грамотанан наҕараадалммыта, 2000 с. уонна 2003 с. «Ырыа -олох аргыһа» улуустааҕы мелодистар күрэхтэригэр дипломант аатын ылбыта. 2019 с. «Уус-Алдан улууһун культуратын сайдыытыгар киллэрбит кылаатын иһин» знагынан наҕараадаламмыта.
Ырыалара:
Өнөр сирин таптыыбын Петр Максимов тыллара уонна мелодията Тыгын Дархан ытыктаан Үтүө аатын ааттаабыт Тоҕуй ууһун саҕаттан Тоҕуоруспут бар дьоммут Күлүмүрдэс долгуннаах Сырдык ыраас уутугар Сордоҥ, мунду, алыһар Собо бэрдэ балыктаах Өҥ быйаҥнаах дойдубун Өнөр сирин таптыыбын Өҥ быйаҥнаах дойдубун Өнөр сирин таптыыбын Уолан бүппэт уулардаах Бастар бүппэт балыктаах Дьигискэннээх сүүрүктээх Дьикти кэрэ үрэхтээх Үрэхтэрин баһыгар Сир аһынан дэлэйбит Хара тыатын быыһыгар Араас кыыла үөскээбит. Өҥ быйаҥнаах дойдубун Өнөр сирин таптыыбын Өҥ быйаҥнаах дойдубун Өнөр сирин таптыыбын Манна бааллар быһыйдар Манна бааллар күүстээхтэр Сарсыҥҥыта кэскиллээх Үүнэр-сайдар ыччаттаах. Өҥ быйаҥнаах дойдубун Өнөр сирин таптыыбын Өҥ быйаҥнаах дойдубун Өнөр сирин таптыыбын Өнөр сирин таптыыбын!
"Ньургуһун" Николай Литвинцев тыла, Петр Максимов мелодията
Халдьаайыга тахсыбыт
Хаар анныттан ньургуһун
Тымныыны тоҥу билбит
Бэркиһиибин дьулуурун
Хос ырыата:
Кэрэ сибэкки барахсан
Кэлэрбин кэтэспит курдук
Киртэн — сыытан арахсан
Көтөхпүт көмүс чороонун.
Сэрэнэн чугаһыыбын
Сэгэс гынаат да биирдэ
Үрүмэччи буолаатын
Көтөн хаалыа эмискэ
Ытыспынан хаайаммын
Сырдык ньуурун ууруубун
Биир буортан төрөөбүппүт
Хаан чугас уруулуубут
"Туйаарыма, ыраатыма" Саргылаана Гольдерова тыла, Петр Максимов мелодията Үрүҥ күннүү күлүмнүү Ырыа буолан тырымныы Ыраах сулус курдук дуу Ыра санаа буолан дуу Туйаарыма Туйаарыма, Саха кыыһа ыраатыма Олоҥхоҕо эрэ тиллэ Номох буолан эрэ биллэ Орто дойду дьонун тумна Олох үрдүк дьолун умна Туйаарыма ыраатыма Сулустарга талаһыма Уолан дьону уйадыта Уран куту умсугута Үрүҥ күнү түөскэр кууһан Үрүмэччи аккын миинэн Туйаарыма илэ кэлиий Саха кыыһа дуо эн дэтиий
"Хаһан этэй?" Иннокетий Артамонов тыл. Петр Максимов мел. Хаһан этэй биһиги Улуу суолга барыыбыт Ийэ аҕа алгыһын Долгуйаммыт ыллыыбыт Умнубаппыт биһиги "Ураа" хаһыы ньиргиэрин Көмүс дьолбут биһигини Көмүскэспит кэммитин Хаһан этэй биһиги Андаҕары биэрбиппит Саллаат сиэрэй синньиэлин Онно бастаан кэппиппит Хаһан этэй биһиги Хамаанданы күүтэрбит Атаакаҕа киирээри Аадырыһы бэрсэрбит Хаһан этэй биһиги Тыыннаах хаалбыт үөрүүбүт Убай быраат кэриэтэ Куустуһаммыт көрсүүбүт